بررسی جامعه‌شناختی رمان‌های جزیره سرگردانی و کولی کنار آتش

از زمان انتشار رمان سووشون، رمان‌نویسان معاصر زن ایرانی، با خلق قهرمانان زن و حتی گاه یک ضد قهرمان، بحران‌های سنتی رمان ادبی ایران را به چالش کشیدند. دو نویسنده مورد بحث؛ بحران‌های اجتماعی و هویتی زنان را در قالب‌های روایی منحصربه فرد شان، به‌خوبی بازنمایی کرده‌اند؛ و در عین حال فرایند گذار جامعه از صورتی سنتی به صورتی مدرن را به تصویر کشیده‌اند. در این مقاله برآنیم تا بر اساس نظریه‌ی جامعه‌شناسی ادبیات لوسین گلدمن به تحلیل رابطه‌ی اثر هنری، خالق اثر و همچنین جامعه‌ای که خالق در آن زندگی می‌کند، پرداخته؛ و در صورت امکان به شکلی تطبیقی، این جنبه‌ها را با یکدیگر مقایسه کنیم. در این خصوص با محور قرار دادن رابطه فرد و اجتماع، بحران‌ها و تضادهای اجتماعی و هنجارهای مسلط بر جامعه ایرانی، به تحلیلی جامعه‌شناسانه از مفاهیم اجتماعی عنوان‌شده خواهیم پرداخت. رمان جزیره سرگردانی توانسته است نقطه نظرهای مختلفی از زندگی اجتماعی زنان در ایران، و همچنین هنجارهای فرهنگی و اجتماعی را بازنمایی کند، که به شکلی تاریخ با این کشور گره خورده است. روانی‌پور هم به‌خوبی توانسته است تغییرات سریع اجتماعی و فرهنگی جامعه را با تلفیق با زیست‌بوم منطقه جنوب در قالب شخصیت دختر کولی به تصویر بکشد.